Gniewino dawniej

Walory kulturowe

Walory środowiska kulturowego to jedne z głównych zasobów, na jakich opiera się rozwój turystyki w naszej Gminie. Właściwie utrzymane, estetycznie zagospodarowane i eksponowane walory kulturowe są z jednej strony wyrazem dumy, ale i szacunku, troski mieszkańców tych terenów o własne dziedzictwo kulturowe, a jednocześnie tworzą harmonijny krajobraz, który już sam w sobie jest dużą atrakcją turystyczną. W dużej mierze nie uległ on jeszcze zniszczeniu ani nie poddał się dominacji form współczesnych. Dobrze zachowały się - ważne dla dziedzictwa kulturowego obszarów wiejskich - tradycyjne układy rozplanowania zagród oraz historyczne formy zabudowy wiejskiej. Poza tym zachowało się wiele - choć stopniowo ulegają zniszczeniu - historycznych budynków zarówno dworskich, jak folwarcznych, a w szczególności obiektów gospodarczych. Dobrze zachowane, choć w dużej mierze nierozpoznane i nie eksponowane pozostaje także dziedzictwo archeologiczne gminy. Na krajobraz kultowy gminy Gniewino, jako ważny element dziedzictwa kulturowego, składają się:

• zespoły pałacowo-parkowe, dworsko-parkowe i zabudowa związanych z nimi folwarków (dwory, pałace, parki, ogrody, budynki czworaków, folwarczne zabudowania gospodarcze),
• obiekty architektury wiejskiej (chaty, domy mieszkalne, budynki gospodarcze),
• kościoły,
• cmentarze,
• młyny,
• budynki straży celnej z pocz. XX w.,
• historyczne układy ruralistyczne (układy rozplanowania wsi i zespołów wiejskich),
• historyczne układy rozplanowania zagród,
• tradycyjne formy budynków.

Pod względem folklorystycznym Gmina Gniewino należy do regionu Kaszub Północnych. Ze względu jednak na przedwojenne podziały historyczne i na fakt, iż na obszarze gminy nie mieszka zbyt wiele osób ludności kaszubskiej, dziedzictwo kaszubskie nie jest tu silnie reprezentowane. Właściwie jedyną silnie eksponowaną, folklorystyczną atrakcją na terenie gminy jest skansen w „Nadolu" prezentujący zagrodę gburską - dużą zagrodę bogatego chłopa, oraz zagrodę rybacką („Rybacka Chata Kuhrów"). Skansen, jako oddział Muzeum Ziemi Puckiej im. Floriana Ceynowy w Pucku, jest także organizatorem największej folklorystycznej imprezy, która odbywa się w gminie - jarmarku ludowego pn. „Krancbal". Pierwszy taki jarmark odbył się w sierpniu 2002 roku, na stałe wpisując się w kalendarz imprez kulturalnych gminy. Cyklicznie także odbywa się tam tradycyjna, reaktywowana w ostatnich latach tzw. wodno-piesza pielgrzymka z Nadola do Żarnowca na Odpust Św. Anny.

Tradycję kaszubską kultywuje się także w szkołach oraz poprzez pracę Gminnej Biblioteki Publicznej, przy której zorganizowane zostało w ostatnich latach ognisko lokalnych twórców ludowych. Tu - poprzez meetingi, wystawy i spotkania z artystami, popularyzuje się tradycyjne formy rzemiosła i rękodzieła.

Wątki historyczne

W 1945 r., w zmienionych, powojennych warunkach geopolitycznych, państwo polskie odradzało się w nowych granicach, tworząc podstawy administracji. Wśród nich już w pierwszej połowie roku zaczęła powstawać Gmina Gniewino.

Obszar terytorialny gminy nie był początkowo określony konkretnie - obejmował on luźny jeszcze zbiór miejscowości skupionych wokół jednego ośrodka - wsi Gniewino. Poszczególne wioski stopniowo zaczęła zasiedlać ludność przybywająca tu z głębi kraju, a wraz z napływem nowych mieszkańców tworzyły się zręby administracji miejscowej.
Pierwszym wójtem gminy Gniewino został powołany w dniu 15 maja 1945 r. Eugeniusz Szczepański, jednakże pełnił tę funkcję zaledwie dziesięć dni, bowiem już 25 maja, decyzją Starosty Lęborskiego został on przemianowany na podwójciego, a nowym wójtem został Antoni Rąbca. Tego typu zdarzenia, a także inne opisane w dokumentach historycznych fakty z tamtego okresu, najlepiej świadczą o problemach, z jakimi borykała się powstająca wówczas administracja.

W powojennym okresie gmina rozwijała się stosunkowo powoli. Na ożywienie sytuacji wpłynęły szczególnie plany inwestycyjne władz centralnych w końcu lat 60-tych. Gmina Gniewino znalazła się wówczas w kręgu zainteresowań władz , co zaowocowało budową kompleksu energetycznego w okolicach Jeziora Żarnowieckiego.

Lata 70-te i 80-te zaznaczyły się dla gminy budową dwóch znaczących inwestycji - w postaci, obecnie istniejącej Elektrowni Wodnej „Żarnowiec" zbudowanej w latach 1973-1983 oraz niedokończonej budowy żarnowieckiej elektrowni jądrowej. Z tymi inwestycjami związany był rozwój infrastruktury w postaci zaplecza budowy, jak również budowa i modernizacja rozwiązań komunikacyjnych. Nierozłącznym elementem realizacji tak wielkich inwestycji był napływ znacznej ilości osób, które znalazły zatrudnienie przy ich realizacji. Część z tych osób osiedliła się na terenie gminy.

Lata 90-te, to już okres zdecydowanego, szybkiego rozwoju gminy Gniewino na wielu różnych płaszczyznach. Na polu gospodarki komunalnej zaowocował on inwestycjami w dziedzinie ochrony środowiska, powstaniem nowoczesnej oczyszczalni ścieków, stałą rozbudową i modernizacją systemu kanalizacji. W dziedzinie zdrowia polepszył się standard usług medycznych poprzez oddanie do użytku nowego, Gminnego Ośrodka Zdrowia. Na płaszczyźnie turystyki i rekreacji rozwój gminy zaznaczył się zwłaszcza powstaniem stadionu sportowego oraz pływalni krytej. Inwestycje w oświacie przyniosły reorganizację sieci szkół. Powstał Samorządowy Zespół Szkół w Gniewinie z 2 salami gimnastycznymi, stołówką, pracowniami przedmiotowymi. Wkrótce oddano do użytku nowoczesną szkołę w Kostkowie, w której mieści się Samorządowy Zespół Szkół wraz z przedszkolem.

Do najnowszych przedsięwzięć w gminie, należało m.in.: budowa Hotelu Mistral, powstanie obiektu rekreacyjnego „Trzy Korony", Centrum Obsługi Technicznej Gminy w Kostkowie, kompleksu turystyczno-rekreacyjnego "Kaszubskie  Oko" z Wieżą Widokową im. Jana Pawła II w Gniewinie, nabycie statku wycieczkowego oraz dwóch szybkich łodzi motorowych, pływających na Jeziorze Żarnowieckim. Poza tym zorganizowano Gminny Ośrodek Turystyki i Sportu  działający w nowym obiekcie, w którym mieści się m.in. nowoczesna sala widowiskowo-kinowa na 170 osób, bowling.